Muling nagbabala si Dr. Jose Antonio Goitia, Chairman Emeritus, tungkol sa lumalalang kalagayan ng ating mga mangingisda at sa lantad na pagkukunwari ng China sa West Philippine Sea.

“Pumunta ka sa Subic at makikita mo ang katotohanan,” ani Goitia. “Mga bangkang iniwan sa dalampasigan, mga ama na napilitang maghanap ng trabaho sa konstruksiyon, at mga pamilyang tinalikuran ang tradisyong bumuhay sa kanila ng maraming henerasyon. Hindi ito mga iilang kwento lamang. Ito ang tunay na mukha ng pinsala at agresyon ng China.”

Kamakailan, isang ulat ang nagpatunay sa matagal nang babala ni Goitia: unti-unting bumibigay ang kabuhayan ng mga mangingisda sa Subic. Ang dating yamang dagat na bumubuhay sa kanila ay halos hindi na sapat para sa gasolina, lambat, at pagkain. Kaya’t marami ang napipilitang iwan ang dagat at humanap ng ibang kabuhayan.

Kasabay nito, mariing tinuligsa ni National Security Adviser Sec. Eduardo Año ang hakbang ng China na magtatag umano ng “nature reserve” sa Bajo de Masinloc. Ayon kay Año: “Malinaw ang pagkakasalungat: mula 2016, may ebidensiya ng malakihang paghuli ng endangered species at pagkasira ng mga bahura na gawa ng mga mangingisdang Tsino, mga aktibidad na binanggit pa mismo ng Arbitral Tribunal. Ang pag-aangkin ngayon ng pangangalaga sa isang ekosistemang sila mismo ang sumira ay kapwa mapanlinlang at salungat sa katotohanan.”

Sumang-ayon si Goitia: “Paano magiging tagapangalaga ang mismong sumira ng bahura? Hypocrisy ito. Hindi lang kalikasan ang pinapatay nila, kundi pati ang kabuhayan at pagkain ng pamilyang Pilipino.”

Nitong Martes, Setyembre 16, muling nag-init ang tensyon matapos magbanggaan ang barko ng Pilipinas at China sa Bajo de Masinloc. Habang tinawag ng Beijing na “mapang-udyok” ang hakbang ng Maynila, mariin namang iginiit ng AFP at PCG na ito’y iligal na panghaharas sa loob ng ating Exclusive Economic Zone. Maging isang makataong misyon na magdadala ng gasolina at pagkain para sa mga mangingisda ay hinarang ng siyam na barkong Tsino.

Para kay Goitia, malinaw ang lahat: “Ang tinatawag nilang ‘nature reserve’ ay tabing lamang ng iligal na okupasyon. Sa pagbabalatkayo ng konserbasyon, tinatakpan nila ang tunay na layunin—ang lalong higpitan ang kanilang kontrol sa ating karagatan. Ang kapalit nito: mas matinding panghaharas, mas maraming pamilyang napapalayas, at lantarang pagyurak sa batas pandaigdig.”

Binigyang-diin niya na hindi kayang balewalain ng mga ganitong hakbang ang 2016 Arbitral Award at ang UNCLOS. “Hindi ito tungkol sa pangangalaga ng dagat. Ito ay tungkol sa iligal na pag-angkin nito,” aniya.

Hindi nagpigil si Goitia: “Sabi nila, sila’y nangangalaga. Pero ang dala nila ay pamimilit at karahasan. Maging mga makataong misyon ay hindi nila pinapalagpas. Bawat banggaan, bawat water cannon, ay isa pang pako sa kabaong ng kanilang huwad na naratibo.”

At sa huli, pinaalala ni Goitia na ang laban sa West Philippine Sea ay hindi lamang tungkol sa dagat, kundi tungkol sa mismong kinabukasan ng bayan. “Bawat bangkang nakatiwangwang ay tanda ng pagkakanulo,” aniya. “Ito ay laban ng buong sambayanan, hindi lang ng mga mangingisda.”

Nanawagan siya ng pagkilos at pagkakaisa: mula sa fuel subsidy at modernong bangka, hanggang sa pagtiyak ng ligtas na pangingisda. “Ang dagat ay hindi kayang ipagtanggol ng mga sumira nito,” giit niya. “Tanging mga Pilipinong mangingisda—ang mga tunay na nagmahal at namuhay kasama ng dagat—ang karapat-dapat na maging tagapangalaga. At tungkulin nating lahat na ipaglaban sila.”

Si Dr. Jose Antonio Goitia ay kinikilala bilang Chairman Emeritus ng apat na makabayan at sibikong organisasyon: ang Alyansa ng Bantay sa Kapayapaan at Demokrasya (ABKD), People’s Alliance for Democracy and Reforms (PADER), Liga Independencia Pilipinas (LIPI), at Filipinos Do Not Yield (FDNY) Movement.